Hoe zet je een bouwlaser in afschot?

In deze blog vertellen wij, van TOP-Bouwlaser, over de bouwlaser en de afschotlaser. We behandelen de volgende onderwerpen:

1. Kan elke bouwlaser in afschot gezet worden?
2. Welke soorten afschot zijn er?
3. Wanneer gebruik ik welk afschot?
4. Hoe stel ik een afschot in?
5. Situatie voorbeelden

1. Kan elke bouwlaser in afschot gezet worden?

Om kort en krachtig te beginnen: nee, niet elke bouwlaser kan in afschot gezet worden. Wanneer een bouwlaser voorzien is van een afschot mogelijkheid staat dit op de productpagina erbij vermeldt. In de volksmond wordt dit ook wel een afschotlaser genoemd. Niet ieder mechanisme van een bouwlaser kan in een afschot gezet worden. Veel oude bouwlasers worden met een manuele compensator waterpas gezet. Dit betekent dat het mechanisme vrij hangt en dus niet door servomotoren waterpas gesteld wordt. Bij nieuwere bouwlasers is het vaak zo dat deze door middel van servomotoren waterpas gesteld worden. Een digitale libel (waterpas) wordt uitgelezen en de stelmotoren passen het mechanisme bij tot het waterpas staat. Deze manier is nauwkeuriger en minder gevoelig voor eventuele transportschade, omdat het mechanisme volledig vergrendeld is. 

2. Welke soorten afschot zijn er?

Handmatig afschot

Sommige bouwlaser kunnen met de hand in afschot gezet worden. Dit houdt in dat de bouwlaser fysiek gekanteld moet worden. De bouwlaser wordt uit de automatische nivelleerstand gehaald. Dit betekent simpelweg dat de bouwlaser zich niet meer waterpas stelt. De bouwlaser kan nu bewogen worden zonder dat deze stopt met draaien. Het gevaar bij handmatig afschot is dat elke as nagemeten moet worden, omdat er geen bewaking is van de waterpas stand. Deze afschotmogelijkheid valt eigenlijk onder de categorie "geen afschot". Deze manier wordt eigenlijk nooit gebruikt om een afschot mee te maken.

Manueel afschot

Een manueel afschot kan worden ingesteld met bouwlasers die een afschotmodus hebben. Ook bij deze bouwlasers dient de bouwlaser in de manueel stand gezet te worden. Hierdoor nivelleert de bouwlaser niet meer. Het verschil met handmatig afschot is dat bij manueel afschot het mechanisme in afschot gezet kan worden door middel van de servomotoren. Met de knoppen op de laser of de afstandbediening kan de laserlijn in de X-as of Y-as (die vaak op de bouwlaser vermeldt staan) in afschot gezet worden. De laserlijn beweegt dan door middel van de servomotoren die met de knoppen te sturen zijn. Hiervoor hoeft de bouwlaser dus niet fysiek gekanteld te worden. Het nadeel aan deze afschotmogelijkheid is natuurlijk wel dat de bouwlaser niet automatisch genivelleerd (waterpas) is. Het risico is dus dat de bouwlaser in de as die niet in afschot gezet wordt, niet waterpas is.

Half automatisch afschot

Een half automatisch afschot is bijna hetzelfde als een manueel afschot. Het grote voordeel bij half automatisch is dat de as die niet in afschot gezet wordt, genivelleerd (waterpas) blijft. Hierdoor staat één as in afschot en de andere as is gewoon waterpas. Hierdoor kunnen minder snel meetfouten ontstaan. Ook bij een half automatisch afschot wordt het afschot door de servomotoren ingesteld. Dit kan door middel van het indrukken van de knoppen op de bouwlaser of de afstandsbediening. Dit kan per bouwlaser verschillen, maar staat altijd duidelijk uitgelegd in de handleiding.

Vol automatisch afschot

Bij een vol automatisch afschot kan de bouwlaser in afschot gezet worden in twee assen terwijl de nivellering van de bouwlaser gecontroleerd wordt. Wanneer de bouwlaser in twee assen in een afschot is gezet kan de bouwlaser zien of dit afschot verandert door omstandigheden van buitenaf. Dit kan bijvoorbeeld door schokken of stoten. Wanneer iemand anders de bouwlaser aantikt en daarmee een beetje verplaatst, zou de bouwlaser bij manueel afschot blijven draaien. Hierdoor kan de gebruiker meetfouten maken. Bij een vol automatisch afschot worden de assen dus ook gecontroleerd en eventueel bij beweging opnieuw in afschot gezet. De laser kan ook uitgeschakeld worden om de gebruiker te laten weten dat het niet meer in het ingestelde afschot staat. Een vol automatisch afschot is de meest uitgebreide en nauwkeurigste mogelijkheid.

Enkel afschot

Bij enkel afschot is het mogelijk de bouwlaser in één as in afschot te zetten. Bouwlasers die in enkel afschot gezet kunnen worden, kunnen bouwlasers zijn die of manueel, half automatisch of vol automatisch afschot hebben. Enkel afschot houdt dus simpelweg in dat de bouwlaser maar in één as in afschot gezet kan worden. 

Dubbel afschot 

Wat het al doet vermoeden, kan bij dubbel afschot de bouwlaser in twee assen in afschot gezet worden. Dit kan door de assen los van elkaar in afschot te zetten. Zo kan eerst de X-as bijvoorbeeld in afschot gezet worden en op een later moment enkel de Y-as. Ook is het mogelijk dit tegelijkertijd te doen. Dit is normaal wat er bedoelt wordt met een dubbel afschot. Bij een dubbel afschot wordt zowel de X-as als de Y-as in een afschot gezet. De assen worden dan vaak in twee verschillende waarden gezet. Zo kan bijvoorbeeld de X-as in een afschot van 5cm op 10 meter gezet worden en de X-as op 10cm op 10 meter. Dit wordt onder andere gebruikt bij het aanleggen van parkeerplaatsen. Hierbij kan een afschot van 1cm per meter afschot gelegd worden naar een riolering en 0,5cm per meter naar de wegkant ter afwatering. Een bouwlaser met dubbel afschot kan een manueel, half automatisch of een vol automatisch afschot laser zijn. Dit verschilt per merk en model. Op onze webshop staat aangegeven per bouwlaser of de bouwlaser een handmatig, manueel, half automatisch, vol automatisch, enkel, dubbel of digitaal afschot laser is.

Digitaal afschot

Bij een digitaal afschot kan het afschot ingesteld worden op een LCD. Dit kan in procenten of in graden. Het LCD zit dan vaak op de bouwlaser of de afstandbediening. Hierop kan handmatig een afschot worden ingesteld tot in meerdere getallen achter de komma. De bouwlaser stelt het afschot dan automatisch in op bijvoorbeeld 3,45%. Dit is ideaal wanneer van te voren bepaalde voorwaardes doorgegeven zijn. Soms zal bijvoorbeeld een opdracht worden doorgeven met een bepaald percentage. Een riolering moet bijvoorbeeld in een afschot van 0,8% gelegd worden. Dit kan dan snel ingesteld worden op het LCD. Een bouwlaser die in digitaal afschot gezet kan worden kan een manueel, half automatisch of een vol automatisch afschot laser zijn. Dit verschilt per merk en model. Op TOP-Bouwlaser staat per bouwlaser aangegeven of de bouwlaser een handmatig, manueel, half automatisch, vol automatisch, enkel, dubbel of digitaal afschot laser is.

3. Wanneer gebruik ik welk afschot?

De meeste werkzaamheden kunnen gedaan worden met een enkel afschot. Denk hierbij aan grondwerkzaamheden, graafwerkzaamheden en straatwerk. Bij een enkel afschot wordt één as van de bouwlaser gekanteld (in een helling of wel afschot gezet). Bij een straatwerk wordt er vaak een afschot van 1cm per meter ingesteld. In een tuin van 8 meter diep zal dus een afschot van 8cm ingesteld worden. Een dubbel afschot wordt vaak gebruikt bij het aanleggen van parkeerplaatsen of bij het kilveren van weilanden. Bij een parkeerplaats kan het zo zijn dat de weg moet aflopen naar een put (riolering). Deze bevinden zich vaak aan de zijkanten. De afwatering naar de put kan bijvoorbeeld ingesteld worden op 1cm per meter afschot, zodat het water snel naar de put loopt bij regenval. Tevens kan de tweede as worden ingesteld. Dit wordt vaak ingesteld naar de wegkant (voorkant of ingang van de parkeerplaats) gedaan. In deze as kan een afschot van bijvoorbeeld 0,5cm per meter worden ingesteld. Dit wordt vaak gedaan ten behoeve van de afwatering. Bij hevige regenval loopt het water dus niet alleen richting de put. maar ook richting de wegkant (ingang).

4. Hoe stel ik een afschot in?

De basis voor het instellen van een afschot met een bouwlaser is vrij simpel. Wel is het erg belangrijk dat de juiste handelingen uitgevoerd worden. Bij het instellen van de bouwlaser dient deze op een stevige ondergrond te staan. Dit kan bijvoorbeeld een statief of een wandhouder zijn. Het belangrijkste is dat de bouwlaser stevig staat. Van te voren moet uitgezocht worden of de bouwlaser in afschot gezet kan worden en in welke as dat dan kan. Vaak staat op de bouwlaser vermeldt wat welke as is. Dit is cruciaal voor het uitlijnen van de bouwlaser wanneer er een afschot ingevoerd wordt. Ook het positioneren van de bouwlaser is erg belangrijk. Op afbeelding 3 is te zien dat de bouwlaser in een enkel afschot situatie op de hoogste plaats staat. Bij Afbeelding 4 is te zien dat de bouwlaser nu volledig aan de rechterkant in de hoek staat. Deze positie is belangrijk omdat anders het dubbel afschot niet goed ingesteld kan worden. In de basis is het zo dat de bouwlaser eerst horizontaal gezet wordt. Hierna wordt met de laserbaak een nulpunt ingesteld. Dit is te zien op afbeelding 1. Daarna kan op bijvoorbeeld een afstand van 10 meter een afschot gemaakt worden van 10cm. Op afbeelding 2 is te zien dat na het ontvangen van de laserlijn met de ontvanger, de ontvanger 10cm verlaagd wordt. Hierna wordt de laserlijn naar het nulpunt van de ontvanger gebracht zodat op een afstand van 10 meter een afschot is ontstaan van 10cm. In de afbeeldingen 3 en 4 hieronder zien we hoe belangrijk het is dat de bouwlaser juist gepositioneerd worden en ook goed uitgelijnd wordt. 

Op afbeelding 3 zien we een enkel afschot bij een afgraving. De bouwlaser is op het hoogste punt gezet om een afschot naar beneden in te kunnen stellen. De positie is hierbij van belang. De bouwlaser staat nu tegen de buitenrand aan en de assen zijn uitgelijnd. Op deze manier kan bij een uitgraving van 10 bij 10 meter een afschot per 10 meter ingesteld kunnen worden. Wanneer de bouwlaser in het midden van de uitgraving zou staan is de afstand geen 10 meter meer naar de rand. Hierbij moet dus rekening gehouden worden met het in te stellen afschot. In de berekening zou een afschot van 5cm ingevoerd kunnen worden. Dit resulteert in een graafdiepte van 5cm op het diepste punt, maar resulteert direct ook in een ophoging van 5cm aan de achterzijde van de bouwlaser. Omdat dat vaak niet de bedoeling is, is het belangrijk dat de bouwlaser goed gepositioneerd wordt.

Op afbeelding 4 is een bovenaanzicht van een afgraving te zien. Hier wordt een dubbel afschot gemaakt. Bij een dubbel afschot is het nog belangrijker waar de bouwlaser gepositioneerd wordt. Bij een dubbel afschot moet de bouwlaser altijd in de hoek geplaatst worden. Zoals bij afbeelding 4 te zien is dat de bouwlaser in de rechter onderhoek staat. Hierdoor kunnen de assen goed worden uitgelijnd en kan er een goed dubbel afschot worden ingevoerd. Bij afbeelding 4 is te zien dat de Y-as in een afschot van 10cm is gezet en de X-as in een afschot van 5cm.

Op afbeelding 5 is te zien wat de positionering van de bouwlaser zou moeten zijn. In deze illustratie is de bouwlaser gepositioneerd aan de hoogste kant (B). In de illustratie is een tuin gesitueerd. Wanneer in deze tuin een afschot van 10cm verlaging naar het einde van de tuin (E) gemaakt wordt, kan de bouwlaser dus op positie (A) tot en met (C) geplaatst worden. Het belangrijkste is hierbij het uitlijnen van de as en de positionering van de ontvanger. Wanneer de bouwlaser bij (B) is gepositioneerd moet de ontvanger bij (E) zijn gepositioneerd. Wanneer de bouwlaser bij (C) is gepositioneerd moet de ontvanger bij (F) zijn gepositioneerd. Wanneer de bouwlaser bij (D) is gepositioneerd moet de ontvanger bij (A) zijn gepositioneerd enzovoort.

Wanneer de positie van de bouwlaser en de ontvanger juist zijn, dient uiteraard ook de uitlijning van de bouwlaser juist te zijn. Bij het instellen van een afschot is het daarom belangrijk om te controleren of de bouwlaser waarmee wordt gewerkt in afschot gezet kan worden. Bij een enkel afschot laser dient goed gekeken te worden welke as in afschot gezet kan worden. Vaak is dat de Y-as. De as die in afschot gesteld kan worden moet gericht worden. Op de illustratie is te zien dat bij het instellen van een afschot vanaf positie (B) de bouwlaser met de Y-as uitgelijnd moet worden naar positie (E), dit is dan tevens de positie van de handontvanger. 

5. Situatie voorbeelden

Situatie 1: Enkel afschot
In situatie 1 behandelen we een gewenst afschot van 7 cm tot het einde van de tuin (van punt (B) naar punt (E)) "Afbeelding 5"

1. Zet de bouwlaser op positie (B) en schakelen de bouwlaser in, zodat deze gaat nivelleren en draaien.
2. Als referentiehoogte nemen we de dorpel van de deur. Dat is ons nulpunt.
3. Met de ontvanger stellen we de laserbaak in op de juiste hoogte. Zet de handontvanger op het nulpunt van de laserbaak. Schuif de baak zo ver als nodig uit tot de handontvanger op dezelfde hoogte is als de laserlijn.
4. Ga naar punt (E) in de tuin. De Y-as van de bouwlaser is gericht op punt (E).
5. We zoeken nu met de ontvanger de laserlijn op.
6. Wanneer de laserlijn is gedetecteerd en zich op het nulpunt van de ontvanger bevindt, zetten we de handontvanger 7cm omlaag zetten. Dit kan door middel van de centimeterverdeling van de laserbaak. Dit is te zien op de afbeelding nummer 2 bovenaan. 
7. Wanneer de handontvanger 7cm lager zit, kunnen we de laserlijn (met de afstandsbediening, of door een tweede persoon die bij de bouwlaser staat) in afschot stellen.
8. De bouwlaser moet nu in de afschotmodus gezet worden, zodat we het afschot kunnen instellen.
9. We brengen de laserlijn omlaag totdat deze het nulpunt bereikt heeft van de ontvanger.
10. Wanneer de laserlijn op het nulpunt van de ontvanger zit, is het afschot ingesteld.
11. Zet de ontvanger terug naar het nulpunt op de centimeterverdeling op de laserbaak.
12. Omdat nu de laserlijn in afschot staat, kunnen we overal in de tuin zorgen dat de ontvanger op het nulpunt staat van de centimeterverdeling van de laserbaak. 
13. Met behulp van de laserbaak kan nu gezien worden of er op een bepaalde locatie in de tuin grond op moet of moet worden afgegraven.
14. Het verschil is van de laserbaak af te lezen. 

Situatie 2: Dubbel afschot
In situatie 2 behandelen we een gewenst dubbel afschot. 10cm in de Y-as en 5cm in de X-as. De bouwlaser staat op punt (C), de Y-as is gericht op punt (F) en de X-as op punt (A) "Afbeelding 6"

1. Zet de bouwlaser op positie (C) en schakelen de bouwlaser in, zodat deze gaat nivelleren en draaien.
2. Als referentiehoogte nemen we de dorpel van de deur. Dat is ons nulpunt.
3. Met de ontvanger stellen we de laserbaak in op de juiste hoogte. Zet de handontvanger op het nulpunt van de laserbaak. Schuif de baak zo ver als nodig uit tot de handontvanger op dezelfde hoogte is als de laserlijn.
4. De Y-as van de bouwlaser richten we naar positie (F) en daarmee de X-as naar positie (A).
5. We gaan met de ontvanger naar positie (F) en zoeken de laserlijn met de ontvanger op. 
6. Wanneer we de laserlijn hebben ontvangen kunnen we een afschot maken. Zet de bouwlaser in de afschotmodus en selecteer de Y-as.
7. Schuif de ontvanger 10cm omlaag op de laserbaak. Dit kunnen we zien op de centimeterverdeling van de laserbaak.
8. Nu stellen we (met de afstandsbediening, of door een tweede persoon die bij de bouwlaser staat) de laserlijn in de Y-as omlaag totdat deze het nulpunt van de ontvanger bereikt. De Y-as staat nu in een afschot van 10cm.
9. We gaan nu naar positie (A). Daar zoeken we de laserlijn op met de ontvanger.
10. Wanneer we de laserlijn op het nulpunt van de ontvanger hebben, kunnen we deze 5cm omlaag zetten. Dit lezen we af op de laserbaak.
11. Wanneer de ontvanger 5cm lager zit kunnen we de X-as selecteren om in afschot te stellen.
12. We brengen de laserlijn tot het nulpunt van de ontvanger. De X-as is staat nu in een afschot van 5cm.
13. Zet de ontvanger naar het nulpunt op de centimeterverdeling op de laserbaak.
14. Omdat nu de laserlijn in afschot staat kunnen we overal in de tuin zorgen dat de ontvanger op het nulpunt staat van de centimeterverdeling van de laserbaak. 
15. Met behulp van de laserbaak kan nu gezien worden of er op een bepaalde locatie in de tuin grond op of af moet.
16. Het verschil is van de laserbaak af te lezen.

Afschotlaser kopen

TOP-Bouwlaser is dé bouwlaser specialist. Wij bieden een ruim assortiment topmerken. Hieronder hebben wij een aantal producten voor u uitgelicht:

• De Topcon RL-SV2S is een volautomatische dubbele afschot laser van het allerhoogste niveau. Het product is geschikt voor zowel infra als bouw en afbouw.
• De Leica Rugby 620 is een product van zeer hoge kwaliteit. Deze professionele bouwlaser is bij uitstek geschikt voor horizontaal gebruik met dubbel afschot. Bij deze set ontvangt u een gratis statief en laserbaak.
• De Spectra GL412 N is een digitale zelf nivellerende afschotlaser met een enkel afschot. Een product van hoogwaardige kwaliteit met een hoge nauwkeurigheid.

Wil je graag geadviseerd worden over onze producten? Neem dan gerust contact met ons op. Onze specialisten voorzien u graag van deskundig advies.